Próchnica zębów u dzieci. Jak leczyć i zapobiegać?
Próchnica to choroba bakteryjna o pochodzeniu zewnątrzustrojowym. Prowadzi do demineralizacji szkliwa i rozpadu tkanek twardych zęba, co w konsekwencji skutkuje powstaniem ubytku. Uznawana jest za problem cywilizacyjny i szacuje się, że dotyka 50% wszystkich kilkulatków. Zachorowalność na próchnicę u dzieci między 6 a 7 rokiem życia wzrasta do niemal 100%.
Próchnica jest chorobą ogólnoustrojową, a ignorancja ze strony rodziców i niepodjęcie leczenia może powodować powikłania i kosztowne następstwa. Próchnica u dzieci to problem o znaczeniu społecznym, który bezpośrednio oddziałuje na codzienne czynności, jakość życia i ogólny stan zdrowia.
Metody leczenia próchnicy u dzieci
Leczeniem próchnicy u dzieci zajmuje się stomatologia dziecięca. To bardzo ważna specjalizacja dentystyczna, ponieważ najmłodsi pacjenci wymagają szczególnej opieki i odpowiedniego podejścia psychologicznego. Przede wszystkim każdy rodzic powinien zostać uwrażliwiony na problematykę próchnicy zębów mlecznych. Często można spotkać się z opinią, że leczenie zębów mlecznych jest nieopłacalne, skoro i tak z czasem wypadną. To duży błąd, bowiem zaniedbanie zębów mlecznych będzie negatywnie oddziaływać na zęby stałe i może ponad to przyczyniać się do wad zgryzu. Próchnica u dzieci rozwija się znacznie szybciej niż u osób dorosłych, ponieważ zęby dzieci są słabiej zmineralizowane. Pierwszym objawem próchnicy u dzieci są matowe, kredowobiałe plamy. Istotna jest szybka reakcja na tym etapie, kiedy próchnica nie zaatakowała jeszcze zębiny. Remineralizacja zęba za pomocą odpowiednich preparatów wówczas wystarczy. W przypadku rozwiniętej próchnicy dentysta będzie musiał usunąć ubytek i uzupełnić go za pomocą plomby. Natomiast w sytuacji, gdy próchnica zaatakuje miazgę – konieczne jest leczenie kanałowe lub ekstrakcja zęba.
Stomatologia dziecięca oferuje bardzo skuteczne zabiegi profilaktyczne, które zapobiegają rozwojowi próchnicy u dzieci. Należą do nich lakowanie oraz lakierowanie, czyli fluoryzacja. Lakowanie zębów polega na pokryciu bruzd i szczelin substancją światłoutwardzalną. Zabieg ten powinien zostać wykonany jak najwcześniej, czyli najlepiej zaraz po wyrżnięciu się wszystkich zębów mlecznych. Powstawaniu zmian próchniczych przeciwdziała również fluoryzacja, polegająca na pokrywaniu płytki nazębnej specjalnym preparatem z fluorem. Mleczaki można również impregnować azotanem srebra, czyli lapisować.
Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?
Skłonność do próchnicy wynika z uwarunkowań genetycznych i środowiskowych, niemniej jednak można przestrzegać podstawowych zasad profilaktycznych, aby skutecznie zmniejszyć ryzyko zachorowania. Czynnikami próchnicotwórczymi są bakterie oraz cukry, których współdziałanie w odpowiednio długim czasie prowadzi do skrócenia szlaków metabolicznych i wytworzenia kwasu mlekowego, który zakwasza płytkę nazębną. Próchnicy sprzyja długie przetrzymywanie pokarmu w jamie ustnej, spożywanie słodkich napojów gazowanych, niewłaściwe odżywanie, niehigieniczne warunki sanitarno-bytowe, a nawet powikłania w okresie ciąży i porodu. Warto mieć na uwadze, że podatność dziecka na próchnicę kształtuje się już w okresie ciąży – próchnica u matki zwiększa ryzyko wystąpienia wczesnej próchnicy u dziecka. Istotna jest nie tylko odpowiednia dieta i regularne wizyty u dentysty, ale także prawidłowa suplementacja witaminowo-mineralna. W okresie niemowlęcym i poniemowlęcym najważniejsze znacznie w profilaktyce próchnicy ma dieta. Powinna być bogata w wapń i fosforany. Rodzice muszą pamiętać o zlikwidowaniu takich nawyków, jak oblizywanie smoczka przed podaniem dziecku czy zbyt długie karmienie butelką. Zasypianie z butelką to najczęstsza przyczyna próchnicy butelkowej. Warto jak najszybciej oduczyć dziecko picia z butelki i kubka z ustnikiem.
Wdrażanie prawidłowych nawyków żywieniowo-higienicznych powinno być uzupełnione stosowaniem past z fluorem i edukacją prozdrowotną. Bardzo ważne jest kształtowanie świadomej postawy, regularne wizyty u dentysty i przyzwyczajanie najmłodszych pacjentów do obecności stomatologa. Dentystę należy odwiedzać minimum raz na pół roku, a pierwszą wizytę dziecka u dentysty należy zaplanować pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia. Należy ograniczać ilość produktów, zawierających cukier i najlepiej całkowicie wyeliminować z diety fast-foody. Nadmierne spożywanie słodyczy i podjadanie pomiędzy posiłkami jest niewskazane. Kwaśne soki owocowe i napoje gazowe również powinny zostać ograniczone. Istotna jest odpowiednia ilość w diecie wapnia, fosforu oraz fluoru. Dzieci powyżej 6 miesiąca życia należy zachęcać do spożywania twardszych pokarmów. Oczywiście konieczna jest także prawidłowa higiena jamy ustnej, którą należy rozpocząć zaraz po wyrżnięciu się pierwszego zęba mlecznego. Początkowo dziąsła można oczyszczać jałową gazową, nawilżoną rumiankiem, a później dedykowanymi szczoteczkami z małą główką. Pasty z fluorem mogą zacząć używać dzieci pomiędzy 3 a 4 rokiem życia.
Dziecko u dentysty – kiedy iść na pierwszą wizytę? Przeczytaj o tym na naszym blogu
